Het mogelijk dat moet.

Tot diep in de nacht hadden ze troost gezocht in het keuren van Chiavels verzameling dranken. Na een met lange tanden verorberde maaltijd was Verna aan een likeurtje toe. Even had hij gedacht dat ze die nodig had als aanloop voor haar finale afrekening. Maar ze was er gewoon aan toe. Ze voelde zich waardeloos, zei ze, en of ze daar wat aan wilden doen. Dus hadden zij met haar meegedronken.

Om de spanning te breken had Burton verslag gedaan van de inspectie die ochtend, met Ishma, van de installaties onder het bad, in feite haar finale afrekening met Chiavels liquidatie-installatie. Samen hadden ze de grendels van de bodemplaten van het bad voor eeuwig verzegeld door de servomotoren ervan los te schroeven en in de schacht te donderen. Daarna hadden ze hetzelfde gedaan met de vijzelstangen. Met doffe dreunen en het geluid van scheurend metaal hadden ze die zich in de trechter horen boren. Samen met de nu continue aanvoer van gesteente uit de bunker zouden deze obstakels de schacht snel doen verstoppen, had Ishma uitgelegd. Het zo almaar toenemend gewicht op de balken boven de grot en zou uiteindelijk leiden tot het bezwijken van de ophanging van de maalspiraal. Als een verkreukelde slang tussen stalagmieten zou die de komende millennia tegemoet gaan.

‘Toch wel jammer of misschien wel best interessant te zien hoe ze er dan bij ligt,’ had Ishma niet kunnen nalaten te verzuchten, en dat zo een uniek kunstwerk verloren ging.

‘Ze is geobsedeerd door glanzende metalen,’ gaf Burton als verklaring. Daarna wilde hij ingaan op wat hij had meegemaakt in haar atelier.

Maar Verna onderbrak hem resoluut. Ze wilde overleggen over morgen, dat ook zij zo snel mogelijk moesten vertrekken, voor lastige vragen later, konden antwoorden gelijk met hun gasten te zijn vertrokken, zo niets wisten te vertellen over het vertrek van Chiavel de vergetelheid in. Toen Burton en hij elkaar daarop wat hulpeloos vragend aankeken, kwam ze met het voorstel met haar mee te gaan. Verna zou ze voor even onder haar hoede nemen en vervolgens ergens ver weg in het zuiden droppen. Ze had gelijk, ook zij moesten snel weg van dit onzalig geworden oord. Morgen al konden mensen Chiavel te spreken vragen. Na deze beslissing hadden ze elk apart een plek gezocht om hun roes uit te slapen.

Vroeg in de ochtend al, na een haastig een ontbijt, waren ze onder Verna’s hoede met de baan op weg naar het zuiden. Tijdens de tocht in een cabine die ze met anderen deelden, bouwde zich weer een spanning op met nietszeggende woorden. Daarbij hadden vooral zijn ogen gesproken en de vragen gesteld. Met als kil antwoord van Verna dat deze reis hun afscheid bezegelde. Toch moesten ze bij aankomst in haar regio met haar meekomen. Ze huurde een auto en of hij maar zo vriendelijk was haar naar huis te rijden. Had zij toch nog behoefte het afscheid voor zich uit te schuiven? Bij haar thuis, iedereen doodmoe en onrustig, leek het alsof niemand iemand nog vertrouwde. Burton bood aan het eten te verzorgen voor zijn vlucht in de keuken. Na de maaltijd met onnozele babbels en twee flessen wijn werden Burton en hij verwezen naar haar dependance.

Terwijl Burton meteen onder zeil ging, bleef hij op het balkon nog lang uitkijken over de harde contouren van het landschap in de opkomende maan, en zo zijn groeiend onbehagen koesteren. Hij wist het, het lot van zwervers, altijd weer afwachten tot hoever hun genegenheid ging en voor hoelang. Met nu zijn thuis op de horst verloren kwam dit vooruitzicht dubbel hard aan. Wat een avontuur anders met deze toch wel bijzondere vrouwen. Hij kon niet nalaten te glimlachen. Vooral die Ishma had hem geïmponeerd. Perfect toch hoe zij Chiavels aanval had ingeschat en vervolgens koudbloedig gepareerd. Jammer voor hem, maar ze was nu eenmaal beter. En dan die tocht door de krochten rond Chiavels moordmachine, imposant, om nooit meer te vergeten. Door haar technisch vernuft was de horst nu ook weer veilig. Je donderde alles in de schacht en een puinhelling ver weg in de bergen deed de rest.

Wat zou de bestemming van de horst worden? Hij had er het geld niet voor om die over te nemen. In de namiddag van zijn leven moest hij op zoek naar een nieuw begin. Met deze benauwende gedachte in slaap gesukkeld beleefde hij een onstuimige nacht met dromen over wijkende banen die langs glanzende draden door grotten spiralen trokken over eindeloze vlakten van sneeuw en ijs.

De volgende ochtend bleek de lucht in alle opzichten opgeklaard. De wijn had hem een gat in de ochtend laten slapen en daarmee zijn vermoeidheid opgelost. Buiten wachtte een warme zon en een vriendelijk uitzicht met zachte tinten okergroen en strak blauw van water in de verte, dat de wind hier en daar glinsterend wit rimpelde. Burton, kennelijk al vroeg opgestaan, koutte opgewekt met Verna. Kennelijk wilde zij het afscheid zo aangenaam mogelijk inkleden.

Terwijl ze hem zorgzaam bediende merkte hij dat ze ergens mee zat. Toch wilde ze er kennelijk nog niet mee komen. De dag brachten ze door met een lange wandeling en daarna samen genieten van de namiddag op haar terras. Pas na het avondeten kwam ze ermee: dat ze moesten praten, dat zij vrouwen inmiddels wisten wat ze wilden, maar dat ook zij in hun complot betrokken moesten worden. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hadden ze voor het verdere leven tot elkaar veroordeeld, zei ze plechtig.

‘We hebben afgesproken ook met jullie open kaart te spelen.’ Ze zouden het geheim dus toch nog te weten komen. Maar onder de strikte voorwaarde dat zij er voor altijd en eeuwig over zouden zwijgen. Tijdens hun bezoek aan de horst hadden ze hen leren kennen als mannen van zowel het woord als de daad. Zijn poging met inzet van eigen leven Chiavel te redden, daarbij geheel vertrouwend op de alertheid van Burton, had diepe indruk op ze gemaakt.

‘Er zijn toch nog mannen waarop je kunt rekenen,’ had Hesta’s geconcludeerd. Ook het verslag van Ishma over hun gewaagde afdaling door de maalmachine van Chiavel had aan hun positief imago bijgedragen. Toen ze zich beiden bereid verklaarden tot de vereiste belofte begon ze, en wel met een verhaal over Ishma.

‘Met haar namelijk is alles begonnen, in haar tekent zich het probleem voor onze toekomst af. Vandaar dat Estrice niet wilde dat zij er iets van te weten kwam. Zij wilde haar ontdekking geheim te houden. Maar die wens is verstoord door jullie crimineel optreden.

‘Anders niet iemand waarvoor je iets geheim kunt houden,’ merkte Burton op.

‘Inderdaad, jullie hebben Ishma leren kennen en waarschijnlijk wel gemerkt hoe uiterst verstandelijk ze is. Emoties noch angsten lijken haar doen en laten te beïnvloeden. Ishma is volmaakt menselijk beheerst, zowel meevoelend als koel berekenend, en ze doorziet je snel en tot op het bot.’ Verna zweeg even en keek haar toehoorders vorsend aan, alsof ook zij ze tot op de bodem wilde keuren.

‘Toen we bij Chiavel de kopieën van haar dagboek vonden, kon Estrice niet meer om haar geheim heen en heeft ze ons dat uit de doeken gedaan. Daarna hebben besproken het hoe en wat met jullie.’

‘Jullie weten van het spel met filters bij de selectie?’ vroeg ze verder. Ze knikten beiden braaf van ja. ‘Onder leiding van Chiavel hebben we uitvoerig ons krijtstreep geanalyseerd,’ voegde Burton er aan toe.

‘ Dan weet je dat het filter van vrouwen gekleurd is, een schemer heeft die verloopt van roze via geel en groen naar blauw. En nu kom ik op dat van Ishma. Want daarmee is alles begonnen. Haar filter loopt door blauw heen naar het vrijwel kleurloze.

‘Voor Ishma toch niets nieuws. Zij zal haar filter toch wel gekend hebben?’ had hij gevraagd.

‘Uiteraard, ze wist al jong dat ze er kleurloos op stond, maar ook met een paar vlekken. Eenmaal bevriend met Estrice heeft ze haar gevraagd die te duiden. Zij onderkende meteen het unieke van haar filter en is zich er verder in gaan verdiepen. Het had nog steeds een waas maar met enkele plekken van volkomen doorzichtigheid. Haar filter, dus haar kijk op de wereld, neigt naar het volmaakt heldere. En gezien haar professie wilde ze weten hoe zich dat vertaalde in haar genen. Ze ging op zoek naar de spelling van die heldere kijk op de wereld. Daar was mogelijk op te selecteren, zal ze gedacht hebben. Ze was nog jong en wilde wat.’

‘Wij met onze strepen en spotten hebben die heldere kijk ook,’ protesteerde Burton. Ze keek hem verstoord aan en gelaste hem met ogen te zwijgen.

‘En dan nog iets, Ishma heeft een dochter. Dat lijkt niets bijzonders, behalve als je weet wie dat is. Burton; je hebt haar ontmoet.’ De aangesprokene keek haar even schaapachtig aan, maar zei toen gedecideerd:

‘Dat meisje in haar atelier, Francis, de dochter van Estrice. Dat maakt het inderdaad echt interessant. Een kind van twee moeders.’

‘Nee, Burton,’ antwoordde Verna greinzend. ‘Francis is zowel van Estrice als van Ishma, maar met de laatste als vader. Zij is een man en Francis hun zoon. Estrice eenmaal bezig met Ishma’s filter, ontdekte tevens dat haar vriendin een gemiste man was. Ik weet niet of jullie dat iets zegt?’

‘Het XY blijft dan vrouwelijk, dat stond in haar dagboek,’zei Burton opgewonden. ‘Kervin, we hebben het er over gehad. De man vrouwelijk houden, is dat wat ze ontdekt heeft?’

‘Bij Ishma heeft de mannetjesmaker gefaald en daardoor is hij op het vrouwelijk blijven steken, maar wel op een natuurlijke wijze. Elk menselijk leven begint als vrouwelijk. Met een Y heeft de mannelijke potentie. Maar die manifesteert zich pas als de vrucht doordringt wordt met testosteron. Dat hormoon wordt gecodeerd door het SRY- gen op het Y, het gen dat wij de mannetjesmaker noemen. Heel sporadisch laat die het afweten en blijft de vrucht vrouwelijk en ontwikkeld zich een gemiste man. Komt dus meer voor. Maar Estrice, voor het eerst hiermee geconfronteerd, wilde uiteraard weten hoe dat fenomeen precies werkte. Ze vond de verkeerde spelling op dat SRY-gen en ontdekte ook een recept voor het kunstmatig introduceren van die spelling op het Y. Daarmee dus een methode om die de mannetjesmaker te laten falen, een selectiemogelijkheid voor mismannen als Ishma.’

Verna keek de kring rond om te zien of ze haar nog steeds konden volgen.

‘Met mannen één op tien komt dit fenomeen wel heel sporadisch voor. Stomtoevallig dus dat Estrice ermee in aanraking kwam. Nieuwsgierig als ze is kon niet nalaten dat verder uit te zoeken. Het had nu eenmaal voor dat vak gekozen, en ze had Ishma’s DNA vlak bij zich. Daarop moest de de genvarianttekst die Ishma’s mannetjesmaker heeft belette z’n werk te doen, te vinden zijn. Genen zijn reeksen van vierletterteksten. Estrice vond dus de tekst van XY-vrouwen.’

‘Knap, maar op zich toch niets bijzonders.’

‘Nee, maar ze heeft deze vinding niet gerapporteerd. Daarmee ging ze voor de eerste keer in de fout. Want ook op deze genteksten is ook te selecteren, had ze ontdekt. Nanotechnisch blijkt niets meer onmogelijk. Maar wel nadat het SG ons democratisch heeft laten bezinnen op de moraal daarvoor.’

‘Maar is er wel een markt voor mismannen als Ishma,’ vroeg Kervin. ‘We zou dit mogelijke willen zo nodig moeten?’

‘Ja die is er, want mijn verhaal gaat verder. Eenmaal ontdekt hoe Ishma in elkaar zat heeft Estrice dat Ishma verteld. Ishma, ook al dol op het verkennen van alles wat mogelijk is, kwam toen met bizarre voorstel samen een kind te maken. Ze waren zulke goede vrienden en ineens van met de daarvoor gewenste variatie. Voortplanting met vrouwelijke mannen was allang bekend, bleek na enig zoeken op het net. Weer een leuk experiment voor Estrice. Want dat zou kunstmatig moeten, via speciale vergeten technieken en dus met nog meer mogelijkheden voor haar selectiepraktijk. Beiden konden niet nalaten ook dit avontuur te moeten mogen. Ze kregen een dochter, Francis. En besloten dat geheim te houden. In eerste instantie ook voor hun kind.’

‘Nou, leuk toch.’ Ze Kervin. ‘Filter bekeken om te kijken wat het wordt…’

‘Bij jonge kinderen heeft dat nog geen zin. Het is dan nog vlokkig, kan nog alle kanten op, verschil tussen manlijk en vrouwelijk zijn nog niet zichtbaar, het moet zich nog vormen naar wat wij met onze opvoeding er van maken. Zo tegen de puberteit , dan begint de ware aard zich daarin aftekenen. Maar bij Francis tekende dit zich ook op andere wijze af. Zij wist ineens dat Ishma haar vader was. Vaders hebben recht op anonimiteit. Ishma wilde zijn dochter niet opzadelen met een misman en beriep zich daarop. Maar die kram het toch te weten.’

‘Zij kreeg haar ouders door, las als het ware hun geheim,’ zei Burton. ‘Zij is in staat je gedachten te lezen. Dat idee had ik ook, toen samen met haar aan het werk in dat atelier.’

‘Estrice begon toen te vermoeden dat haar dochter over bijzondere eigenschappen beschikte. Aanleiding om haar filter nader te onderzoeken. Bleek toen sterk overeen te komen met dat van haar vader. Gevolg de bange vraag van weer een misman. Die ze na enig onderzoek moest bevestigen. Ze hadden een zoon.’

‘Moet mogen,’ grapte Kervin.

‘Estrice zag dat wat anders. Er kon wel iets sprake van een ‘moeten van een mogelijkheid’, zei ze bij de toelichting op haar dagboekbladen. Ze had een recept gevonden voor het kunstmatig om zeep helpen van die mannetjesmaker, de code voor een gen-manipulatie kuip en plak virus voor dit probleem. Maar met virussen kun je beter geen grappen uithalen. Eens heeft zo’n virus geleid tot die voor jullie zo fatale afgang. Toen ontpopte zich als een mutatievirus. Die zitten als het ware in het programma van de evolutie. Estrice moest meteen daaraan denken. Had ook zij zo’n virus de vrije loop gegeven? Toen raakte iedereen er mee besmet. Was zij drager van dat recept van haar en inmiddels bezig het wereldwijd te verspreiden? Met iedereen er mee geïnfecteerd werden er alleen nog maar mismannen geboren. Die gedachte werd het geheim dat ze met niemand wilde delen, die ze uit haar dagboek heeft gescheurd.’

Er viel een diepe stilte. Dat was iets om te verwerken. Tot Kervin een opmerking waagde en zei: ‘De evolutie gaat dus door, door ons mannen heen, maar dan in vrouwelijke uitvoering. Wat voor consequenties heeft dat?’

‘Estrice’s specialiteit is mede filters. Uiteraard heeft ze ook die van haar dochter alias zoon bestudeerd. Het hare ligt in het koel blauw met vaag wat roze strepen. Duidelijk met nog affectie voor mannen. Jij weet daar alles van, Burton. Dat van Ishma is neigt naar nevelwit. Zij valt mannen noch vrouwen. Beiden hebben nog een filter met de gebruikelijke waas, zij blauw als van onze hemel waardoor we overdag de sterren niet zien en Ishma dat van een lichte ochtendmist maar met al wat helder doorzicht.’

‘Is ze daarom zo uiterst rationeel redelijk?’ vroeg Burton.

‘Een kleurloos filter wijst op nauwelijks nog invloeden van de erfenis aan driften en instincten van onze voorfamilies. Maar nu dat filter van haar zoon! Dat mist elke mist, kleur, waas, is glashelder, geeft een geheel nieuwe kijk op de wereld. Het mannelijk krijtstreep ziet de wereld langs eigen vooringenomen lijnen, de vrouwelijke wazen presenteren een wereld zonder verten. Beide filters beperken ons mensen tot de praktische waarden van onze eigen willen en wensen. Francis daarentegen ziet door zijn glashelder filter ook overdag de sterren aan de hemel staan. Zijn kijk op de wereld wordt niet beperkt door spotten en strepen noch vervaagd door nevels en wazen. Hij combineert de brede kijk op de wereld van de vrouw met de diepte die mannen op hun spotten hebben.’ Hier zweeg Verna even, alsof ze zelf schrok van haar betoog.

‘Een uiterst intelligente knaap dus die op het vrouwelijk is blijven hangen. Maar wat is daaraan zo bijzonder, behalve dat het zeldzaam is?’ vroeg Kervin.

‘Tevens een man die onze drang tot zwerven mist en geen markt is voor vrouwen,’ vulde Burton wijsneuzig aan.

‘Ook iemand die vrij is van elke drift tot bijvoorbeeld nestelen of zich moeten bewijzen, vrij van elk kwalijk syndroom. Francis heeft nauwelijks behoefte gelijk te krijgen, maar heeft het meestal wel met zijn veel beter zicht op onze wereld.’

‘Met deze nieuwe spelling en daardoor mutatie is hij dus niet helemaal van onze wereld,’ zei Kervin gemaakt vrolijk.

‘Met deze mutatie geen leuk spannend gevaarlijke mannen meer en nauwelijks nog spotten uit te delen.’ viel Burton hem bij. ‘Wij mannen lijken wel een taalprobleem.’

‘Ja, ja, nog lachen jullie. Maar luister verder naar mijn verhaal, en dan zal jullie dat wel vergaan. Elke organisatie van materie is een kwestie tellen of spellen. Atomen codeer je met twee: protonen en elektronen, genen hebben vier letters, op ons net noteren we alles met plussen en minnen. De evolutie is dus niets anders dan het kosmische scheppingsverhaal door de tijd heen uitlezen. Jullie afgang was zo’n uitlezing. Die ons bracht op de huidige selectiepraktijk. Die krijgt een nieuwe dimensie en een andere opdracht. Want voortplanting met mismannen is alleen kunstmatig mogelijk. Die wordt geheel bepaald door ons vermogen van ratio en rede, afhankelijk van ons technisch kunnen en wat we samen willen.

‘En dat is een probleem?’ vroeg Kervin.

‘Het leidt tot een superieure soort mannen,’ merkte Burton aarzelend op. ‘Ik heb zowel Ishma als haar, pardon zijn zoon mee gemaakt. Ishma gisteravond nog, toen ze me vroeg haar te helpen om het mechanisme van het bad onklaar te maken door het een en ander onder het bad te verwijderen. Dat wil zeggen, nadat zij mij had voorgedaan hoe het moest, mocht ik het verder doen. De manier waarop zij je iets bijbrengt is fantastisch. Maar daarna laat ze je wel het werk verrichten,’ zei Burton.

‘Ishma heeft je tot zijn MV gemaakt,’ zei Verna.

‘Tot haar wat?’ vroeg Kervin verbaasd.

‘Zijn MV, materiële verlenging. Heeft Hesta jullie daar niet over onderricht, dat wij ons behalve met materiële middelen ook met mensen kunnen verlengen? Als te gretige leerling kwam jij in de ban van haar en liet je je aan haar toevoegen, deed jij voor haar die klus. Daarbij heeft ze een uitstraling die je niet alleen dwingt tot gehoorzamen maar dat ook nog leuk te vinden. Ook in haar roedel doet ze niet anders, weet ze iedereen in haar gelid te krijgen opdat precies gedaan wordt wat zij wil, en graag zelfs. Ik weet dat van mijn bezoeken aan Estrice. Daar ervaar je al hoe bedreigend dominant deze nieuwe soort is.’ Verna zweeg even.

‘Haar zoon is nog veel erger, daar kun je helemaal niet meer omheen,’ ging Burton nu geagiteerd verder. ‘Met Ishma heb je nog overleg. Van Francis had ik, toen in dat atelier, het idee dat ze me gewoon dwong te denken hoe het moest. Vrijwel zonder woorden functioneerde ik naar haar wil. Op die manier hield ze ook die andere vrouwen vlijtig aan de gang. Ondanks haar jeugd accepteerden die haar onvoorwaardelijk. Bij haar ben je elke zelfsturing kwijt en een willoos MV. Ishma ziet je tot op je huid, Francis dringt door tot in je ziel.’ Na deze woorden keek Burton de twee andere geschrokken aan.

‘Je hebt haar uitstekend ingeschat, Burton. Francis is de eerste van een hogere soort, die ons volledig aan zich gaat toevoegen, ons als huisdier neemt,’ antwoordde Verna met aangeslagen stem. Dat is hét gevaar wat Estrice heeft onderkend en dat haar deed besluiten die mogelijkheid beslist niet te willen. Ishma als gemiste man is een toevalligheid. Maar haar zoon niet, die heeft eigenschappen in de genen die hem extra zintuigen geven en zo gevoelig maken voor geheel nieuwe openbaringen. Hij staat op de eerste tree van een nieuwe ladder van de evolutie. Bij Ishma is gewoon sprake van een genfout die mannetjesmaker uitschakelt. Bij Francis is die storing ingebakken in zijn DNA, is er sprake een mutatie. En wel omdat Estrice zich heeft laten besmetten met haar recept. Daarmee werd zij overstap van onze soort naar de volgende.’ Verna keek haar toehoorders haast plechtig aan.

‘Dan gaat die evolutie dus toch verder door de man heen,’ schaterde Burton zenuwachtig.

‘Maar wel vermomd als vrouw en zonder de lol die wij van de echte hebben,’ vulde Kervin aan en vervolgde: ‘Tevens zal de huidige man vrijwel volledig van het kosmisch toneel mogelijk verdwijnen. Met iedereen besmet zijn wij geëlimineerd. Of hoe zit dat dan Verna?’

‘Francis kan zich voortplanten, maar alleen kunstmatig en via vrouwen. Dat wordt een puur rationeel zaak. Wij vrouwen blijven daarvoor nodig. Maar ook alleen naar dat rationeel gedoe. Daarbij blijven de huidige mogelijkheden voor selectie van ons mogelijk. Deze eens dominante kan beslissen over zowel de man-vrouw-verhouding als de aard van ons vrouwen.’

‘Tot nu toe is er nog maar één Francis, nog maar één Adam van deze nieuwe soort. Die moet toch te stoppen zijn,’ zei Kervin.

‘Het recept voor dat virus stond ook in het dagboek van Estrice, en wel op de pagina’s die ze eruit heeft gesneden. Zij vreest dat ze er mee besmet is geraakt. Zo niet, dan is de gentekst er van te herschrijven, bijvoorbeeld door Francis, als hij weet krijgt van zijn bijzondere positie in de evolutie en soortgenoten wil.’

‘Dus hij moet gestopt worden, had met in die maalmachine van Chiavel gemoeten.’

‘Wist hij, hij heeft geweten van die plannen van Chiavel. Hij gaf opdracht tot ons bezoek aan jullie horst. En toen Ishma die afstandsbediening in de hand had… ‘Ik voelde me als het ware met hem verstrengeld en kon niet anders dan drukken’, heeft ze ons verteld.’

‘Nee, er valt niets meer te stoppen. Ons vrouwen voor hun voortplanting zullen ze uitselecteren op wat voor hen optimaal is, die met filter koudblauw. Maakt hun filter zo helder mogelijk. Verder veel vrouwen om het huidige bestel te handhaven, als werksters, dus met het grauwe filter gauw tevreden en gehoorzaam. Want ook zij kunnen niet zonder de ‘basis’. Dus alleen blauwe en grauwe vrouwen. Ook het ‘unieke circuit’ zullen ze aan ons uitbesteden. Kunnen zij zich helemaal wijden aan hun hoger sferen. Vrouwen als Estrice zullen opdracht krijgen voor de ontwikkeling van de daarop gerichte selectiemethode en nanotechnieken. Met de fokprogramma’s, door jullie mannen al eens vervolmaakt, zullen zij ons mensen reduceren tot op het voor hen rationeel zakelijk nuttige. Elke leuke variatie of zomaar gewoon lol in het leven zal worden uitgebannen,’ zei Verna. Het huilen stond haar nader dan het lachen, zag Kervin.

‘Misschien dat ze dat nog in reservaten en dierentuinen bewaren.’ zei Burton in een poging om ook niet in gejammer te vervallen. Ook zij zullen toch behoefte hebben aan wild- en natuurparken om zich te verpozen.’

‘Dat is maar te hopen. Deze soort zal z’n eigen moraal ontwikkelen. Met hun veel betere kijk op de wereld krijgen ze met nieuwe openbaringen te maken.’

‘Dat worden dan ontdekkingen en ontwikkelingen die ons boven de pet gaan,’ zei Kervin somber.

‘Ongetwijfeld heeft de schepping ook voor deze supermensen het een en ander in petto. Daarbij hoort ook de hen passende moraal, de moraal die goed is voor hun soort. Wij hebben gewoon af te wachten met wat er zo voor ethiek voor ons uit de bus komt. Met die soort eenmaal de baas valt zowel jullie als ons lot niet te benijden. Mannen zoals jullie voor onze fun zullen ze als verspilling zien. Leuk zwervend verwend worden is er dan niet meer bij. Ons vrouwen zal het gezellig nestelen niet meer gegund zijn eenmaal uitgeselecteerd op wat zij als huisdier willen; harde werksters en met filters in ijsblauw een dus met nauwelijks nog gevoelens en emoties. Wij worden praktisch volmaakt hun materiële verlenging, materiaal ter meerdere glorie van een hogere orde van de schepping. Hopelijk worden zij eens net zo diervriendelijk als wij,’ zei Verna met een brok in haar keel, en zij na wat wegslikken van snikken met wijn: ‘Kun je je voorstellen dat Estrice het spaansbenauwd kreeg na deze ontdekking, en dat ze dat beslist niet wilde?’

‘Chiavel anders ook. Dat is het, dat was zijn motief. Ook hij heeft zich daartegen willen verzetten,’ riep Burton ontzet over deze inval uit.

‘Net wat je zegt. Op zijn manier heeft ook hij ons willen redden van deze dreigende catastrofe,’ riep Kervin ontroerd.

‘Met die aanslag heeft hij ons willen behoeden voor dat afschuwelijke lot,’ kreunde Burton met een hese stem. ‘Hij doorzag meteen de consequenties en was bereid zelfs ons te offeren om die te verijdelen. Iedereen besmet met dit afschuwelijk geheim moest geruimd worden. Opdat onze soort behouden bleef.’

‘Ja, ja, Chiavel een held,’ zei Verna cynisch. ‘Een mooie grafrede, mijn jongens, en echt iets voor mannen. Gelukkig voor ons is zijn edel streven mislukt en is zo mijn toekomst behouden gebleven. Ik leef nog steeds in deze tijd en niet die mogelijk eens komen gaat.’

‘Als het hem gelukt was had jij daar anders niet meer wakker van gelegen,’ zei Kervin. ‘Nu wel, nu mag jij je verdiepen in wat hoe verder met dit doemscenario. Maar je hebt gelijk. De kosmos laat zich niet door zomaar een incident dwarsbomen. Ik neem aan dat de twee direct betrokkenen, Ishma en haar uitverkoren zoon, inmiddels ook op de hoogte zijn van hun unieke positie.’

‘Wij moeten beslist nog eens samenwerken, zei Ishma na mijn vlijtig zwoegen onder dat zwembad. Die ziet me al helemaal als haar MV,’ griende Burton haast.

Kervin zag Verna’s gezicht steeds meer betrekken na al deze benauwende woorden. Het kleurde lijkbleek in het maanlicht. Betekende Estrice’s vondst een even kille toekomst? Chiavel kreeg zijn zin: verlossing van de huidige stagnatie in consolidatie én het herstel van de man, maar wel in de vermomming van een vrouw. Ongetwijfeld zouden ook deze mannen zich willen bewijzen naar wat ze waard waren en geheel nieuwe middelen daartoe aangeboden krijgen. Door mensen als Francis heen zouden zich nieuwe eeuwen van openbaringen manifesteren. De tijden werden weer als die van vroeger. Revoluties zouden het leven weer uiterst boeiend ongewis uitdagend maken en niet voor iedereen even plezierig. Zeker niet voor de soort die het lot wachtte hun MV te worden. In hun tijden hadden huisdieren het ook niet al te best. Er zou weer sprake zijn van geschiedenis schrijven, met nieuwe dimensies van een hogere orde, die zij ondersoort mensen niet zouden begrijpen.

Maar eens zou ook deze hogere soort op eindwaarden stuiten en dan tot consolidatie worden gedwongen en tot stagnatie verleid. Dan werden ook zij een durende soort voor de tijd die deze gegeven was. En wat was er dan bereikt? Ongetwijfeld wéér die verveling die Chiavel zo moedig had willen bestrijden en die dan zou leiden tot de volgende mutatie. In de roes van de wijn die Verna vlijtig schonk welde een diepe treurigheid in Kervin op. Om die te bestrijden zocht hij krampachtig weer de werkelijkheid op en vroeg:

‘Het bewijs van Estrice’s geheim is Francis. Waarom had Chiavel haar niet uitgenodigd, kwam hij niet op idee het geheim zelf te elimineren?’

‘Buiten Estrice en Ishma had niemand enig vermoeden van iets bijzonders met haar. Omgekeerd had Francis die wel degelijk. Zij leest wat anderen denken. Zelf was ik niet van plan jullie invitatie te accepteren en ook op het roedel was aarzeling heeft Estrice me verteld. Vrouwen ver in de minderheid op die horst vol potige mannen, om over zoiets raars als hun kwaliteit te confereren. Tot Ishma me belde en vertelde dat zij gingen en ook ik beslist moest komen. Bij onze aankomst op de horst kregen we te horen dat Ishma jullie programma niet helemaal vertrouwde en dat het zaak was al haar aanwijzingen strikt te volgen. Later heb ik van Estrice begrepen dat Francis haar had gewaarschuwd en geïnstrueerd. Met jou in het atelier braaf haar MV, was het voor haar in het open boek Burton niet moeilijk jouw verborgen agenda’s te lezen, Daardoor wist zij dat het met die uitnodiging op jullie horst niet pluis was, heeft zij van alles erover opgezocht, zoals die tekeningen die Ishma bij zich had. Om jullie aanval op haar roedel te pareren, wilde zij dat Ishma die invitatie benutte voor een tegenoffensief.’

‘En dat was uiterst radicaal. Dus Chiavel heeft zijn tragisch lot aan Francis te danken,’ zei Burton verbouwereerd. ‘En wel omdat ik te eerlijk en te open ben.’

‘Burton, je hoeft je niets te verwijten. Tegen deze hogere soort hebben wij gewone mensen immers geen kans,’ antwoordde Verna. ‘Ook haar vader blijkt al min of meer al zijn MV.’ Na deze onthutsende conclusie hadden ze stil toegekeken hoe Verna weer een fles opende en hun glazen bijvulde. Tot Burton weer het woord nam en vroeg:

‘De vijand is dus al onder ons, Verna. Waar komen we op uit, wat kunnen we nog doen om dit gevaar te keren, hoe redden we de wereld? Nog meer van dit soort verhalen jou, Verna, en ik wil er af.’ Alle drie zaten ze als geslagen honden rond het door Verna aangestoken haardvuur op het terras. De gloed tintte hun sombere gezichten warm roze maar de stemming was het tegendeel. Het geheim was ze onthuld, hun missie was geslaagd, maar te vieren viel er absoluut niets. Toch was de uitslag naar zijn verwachting, en naar die van Verna.

Burton viste met een tang naar gepofte aardappels in het vuur. Had dat zo gezellig gevonden bij het roedel en of hij het hier ook mocht. Uit de zwart geblakerde knollen probeerde hij zonder zijn vingers te branden met een vork de dampende inhoud te peuteren. Moest heerlijk zijn met boter en met het vlees dat boven het vuur aan spiesen spetterend verschroeide. Hij zag Verna zijn geduldig bezig met genegenheid gadeslaan. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen hadden ze tot elkaar veroordeeld, had ze gezegd. Daardoor zaten ze hier, als maatjes voor het leven, en niet ongenoeglijk rond dit warme kampvuur. Een gelaten tevredenheid temperde zijn onbehagen. Dit mocht voor hem eeuwig duren. Maar morgen vertrokken Burton en hij om zich in het zuiden bij vrienden een alibi te verschaffen, hadden ze beslist. Na een maand zouden ze weer samenkomen voor verder beraad.

Misschien dat het tussen hem en Verna toch weer goed zou komen, hij weer zou kunnen genieten van de gesprekken met haar. Ze kon altijd zo opgewekt boeiend filosoferen over haar onverbiddelijk geloof in de toekomst en van die interessante perspectieven schetsen. Misschien kwam zij daarmee toch nog uit op voor hen positiever perspectieven.

Je had vrouwen die hun leven meenden te moeten besluiten met één vaste. Die moest dat dan wel het zwerven opgeven. Gezien zijn leeftijd was zo’n propositie te overwegen. Maar of Verna dat nog zou willen? Ze was redelijk dominant, zou hem volledig tot haar MV maken. Hij schudde die benauwende gedachte van zich af en zocht naar een mogelijkheid voor een vrolijker noot.

‘Verna, wat Estrice in gang heeft gezet, dat past toch precies in jouw straatje. Daar moet jij helemaal opgetogen over zijn. We moeten het ook durven bekijken vanuit het standpunt van de kosmos. Met ons raakt die verzand in een wel heel vrolijk maar ook nogal oppervlakkig heden. Fraai versierd met wat we kunst en cultuur noemen. Maar ook die op eindwaarden gestrand. Staat onze ratio en rede niet te veel in dienst van ons fijn lekker diertje willen zijn? Terwijl de kosmos daarvoor zoveel meer mogelijkheden biedt. Het kan dus anders en hoger. De kosmos dat mogelijke moet toch ook mogen. Kun je Burton en mij niet wat opbeurends daarvan schetsen.’ Hij zag haar gezicht meteen opklaren. Ze reageerde graag op dit soort uitdagingen.

‘Het bijzondere van ons mensen is dat wij als eerste soort een verleden hebben, van waaruit wij leven, werken en denken.’ Verna begon weer filosofisch en daarom gelaste hij Burton, die op z’n gezicht schreef ‘waar gaan we het nu over hebben’, met een handgebaar te luisteren.

‘Op dat verleden wortelen wij naar eigen zin en zaligheid, uniek, maar altijd strikt persoonlijk.’

‘Er zijn er anders ook die zich een verleden laten aanpraten.’ Burton was meteen weer aanwezig.

‘Als mensen als Francis in staat zijn andermans gedachten te lezen... Het menselijk brein is als een computer. Die is in z’n mogelijkheden beperkt tot wat op de harde schijf staat. Gekoppeld aan een net kunnen ze eindeloos veel meer. Onze computer functioneert met een schijf van het persoonlijke, is daardoor beperkt en op zichzelf aangewezen, in essentie eenzaam. Als deze hogere soort hun computers, breinen weten te koppelen, ze zo draadloos ook een netwerk bouwen, ontstaat een gemeenschappelijk bewustzijn, krijgt dat mysterie nieuwe dimensies. Dat ik zijn krijgt dan vele schijven ter beschikking. Wij wortelen slechts naar het bereikte eigen zijn en zijn daardoor nogal eenzijdig. Sommigen wortelen niet dieper dan korstmos, blijven uiterst oppervlakkig, anderen gaan wel de diepte in, maar vaak langs enkele lijnen. Die gemeenschappelijke ziel echter zal én breed én diep gaan, zo alle culturen in zich verenigen, komen tot een gezamenlijke ziel welke die van het persoonlijke ver overstijgt. Wij mensen kunnen daar nooit tegenop.’ Verna kwam steeds meer op dreef.

‘Beperkt die ziel die zich tot onze planeet.’ Burton deed weer dapper mee.

‘Terwijl er in het heelal zoveel andere zijn, wil je zeggen. Ik weet of jullie het fenomeen verstrengeling kennen. Daarbij blijven elementaire deeltjes gekoppeld, altijd en onmiddellijk van elkaar weten, ook al zijn ze heelalwijd van elkaar verwijderd. Voor die deeltjes bestaan dus tijd noch ruimte. Dat verschijnsel kent de kosmos beslist niet voor niets, krijgt eens een functie in de evolutie, bijvoorbeeld om al die lokale aardse zielen te verenigen tot één wereldziel. Fysiek zijn de afstanden in het heelal voor ons onoverbrugbaar, maar met deze verstrengeling wel. Nu lijkt het nog uiterst onwaarschijnlijk. Maar de kosmos heeft niet voor niets zo ruim met sterren en planeten gezaaid en dus met leven en zielen, die evolutietechnisch op vereniging uit zijn. Lijkt me een leuke einddoelstelling voor een schepping.’ Kervin genoot weer helemaal van zijn Verna.

‘Doelstelling van de schepping: integratie en consolidatie van een multicultureel heelal. Het lijkt wel een computerspel. En als dat mislukt, niet uitkomt?’ vroeg Burton.

‘Dan gaat de schepping terug naar af, via een implosie tot op niets. En gezien het ongerijmde daarvan explodeert dat dan weer tot een nieuw heelal met mogelijk betere kansen voor weer een evolutie.’

‘Wel een eindeloos gedoe, maar ja, als je de eeuwigheid tot je beschikking hebt en niks anders te doen... En als het eens lukt, aan eind van die eeuwigheden, komen we uit op de ultiem geconsolideerde ziel en is dan het paradijs bereikt.’ Burton genoot volop mee van Verna’s verzinsels.

‘Uit het ongerijmde niets is dan een zinvol iets ontstaan, dan is al het mogelijk volbracht en mag het zich consolideren tot een zinvol niets dat logisch is.’

‘Het nirwana dat niet meer hoeft te ontploffen!’ Na deze woorden gaf Burton het toch op, zagen ze hem langzaam onderuit zakken. Verna’s bespiegelingen en de wijn waren hem te veel geworden. Nadat ze hem op de bank hadden toegedekt, was hij door Verna meegenomen om alvast met z’n tweeën één te worden.

Zo werd het de volgende ochtend weer laat. Burton vonden ze al opgewekt bezig met het klaarmaken van het ontbijt.

‘Vannacht heb ik er nog een rustig over nagedacht,’ zei hij terwijl hij ze koffie inschonk en verse broodjes opdiende.

‘Wat er ook te gebeuren staat, het zal ver zijn na onze tijd. Daarvan kunnen wij dus nog volop genieten. Onze nafamilies zullen uiteraard weer van alles geopenbaard krijgen, vervolgens al hun mogelijkheden moeten en net als wij pas door schade en schande de juiste balans vinden. Alternatieve predikers zullen ook hen verleiden vrijheden in te perken, balansen te verstoren, waarna ze zich opnieuw moeten bezinnen. Landurig kan het fout gaan en zelfs helemaal mis. Maar de kosmos heeft de tijd, royaal gezaaid en kan heelalwijd best een paar missers incasseren. Met de consolidatie hebben jullie vrouwen bewezen dat het ook goed kan gaan. Best kans dat die nieuwe soort veel menselijker worden dan wij ooit waren. Met die Ishma en Francis was het goed verkeren, toen op dat atelier was toch wel erg interessant en spannend. Waarschijnlijk pakt het lot goed uit. Ook onze thuisdieren berusten graag in hun positie, honden en katten hebben maar wat graag een baasje die ze verzorgt en koestert.’

‘Maar er zijn nog steeds wolven en beren die dat consequent afwijzen,’ antwoordde Kervin gedecideerd.

‘Dan houd ik het op die wolven en beren voor zolang die er nog zijn,’ zei Verna, en kuste hem warm op de mond; en daarna tot Burton: ‘Bel Estrice op, vandaag nog, bied je verontschuldigingen aan en maak een afspraak. Ook zij heeft iemand nodig om in balans te blijven met al dat onverwacht nieuw mogelijke op haar roedel. En dan weet je meteen waar je de komende tijd heen kunt.’

***